از میان شرکت های بورسی ما بیشتر با دو شرکت بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس سر وکار خواهیم داشت.این دو شرکت را می توان به لیگ های فوتبال تشبیه کرد. در هر کشوری تیم های رده برتری آن کشور در لیگ برترش توپ می زنند، تیم هایی که شرایط قرار گرفتن در لیگ برتر را نداشته اند در دسته یک ، دو و.. هستند. شرکت های بورسی نیز به همین شکل دسته بندی می شوند. سازمان بورس شرایط و شاخص هایی را برای شرکت ها مشخص می نماید تا هر شرکتی که این شرایط را در بالاترین حد خود احراز کند، در لیگ برت بورسی قرار گیرد. به همین منوال هر چه این شرایط به میزان کمتری احراز شود، شرکت در بازار پایین تر قرار خواهد گرفت. این شرایط عبارتند از حداقل سرمایه ثبت شده شرکت، تداوم سود دهی، شفافیت مالی و … که در جدول زیر شرایط ورود به بازارهای مختلف آمده است.
شرایط ورود شرکت ها به بازار بورس
لیگ برتر بازار بورس، شرکت بورس و اوراق بهادار تهران است که خود به دو بازار اول و دوم تقسیم می شود. همچنین بازار اول خود شامل دو تابلوی اصلی و فرعی است. بازار بعدی فرابورس است که به بازار اول، دوم و سوم تقسیم می شود و پس از آن بازار پایه را داریم که به ۳ تابلوی زرد، نارنجی و قرمز دسته بندی می گردد. شرکت ها هر چه شرایط را به میزان کمتری احراز نمایند به بازار پایین تر می روند.
حال می خواهیم ببینیم آیا زمانی که ما می خواهیم اقدام به خرید و فروش کنیم، این مسئله که شرکت در بورس یا فرا بورس قرار دارد برای ما مهم است یا خیر؟باید گفت این مسئله به تنهایی نمی تواندد ملاک خرید و فروش ما باشد و به صرف اینکه شرکتی در بورس قرار دارد آن را خریداری نمایم یا اینکه اگر در فرابورس است آن را نخرم، این مسئله زمانی نمود پیدا خواهد کرد که شرکت در بازار پایه فرابورس باشد،این زمان باید احتیاط کرد و توصیه ای که به افراد تازه وارد می کنیم این است که در اوایل کار وارد این بازار نشوند و به علت عدم شفافیت مالی که در بازار پایه وجود دارد اجازه دهند مدتی در بازار بورس فعالیت کنند و با نوسانات آن آشنا شوند و سپس با در نظر گرفتن این بازار و شرایط آن جهت ورود یا عدم ورود تصمیم گیری نمایند.
بازار پایه فرابورس در اصل برای جذب سرمایه و مبادلات سهام شرکت هایی که شرایط ورود به بورس و فرابورس را نداشتند راه اندازی شد، از این میان می توان نمادهایی مانند پتروشیمی کازرون، دهدشت، فسا، جهرم و … را مثال زد که در حال حاضر شروع به فعالیت نکرده اند و هنوز به شکل زمین خام و ساخته نشده هستند.
حال به این سوال پاسخ دهیم و ببینم آیا چنین موردی امکان پذیر است یا خیر؟
یک شبه در بازار بورس پولدار شوید؟
بازار بورس ایران دارای قوانینی از جمله دامنه نوسانی است. دامنه نوسان قیمت مجاز به این منظور است که هر سهم در یک روز معاملاتی در یک بازه قیمتی مجاز به نوسان و حرکت است و در آن روز بیشتر یا کمتر از آن نمی تواند حرکت نماید. به طور مثال سهمی را در نظر بگیرد که با عدد ۱۰۰ تومان باز می شود، این سهم نهایتا امروز می تواند در یک بازه ۵درصدی حرکت نماید. یعنی حداقل ۹۵ و حداکثر ۱۰۵٫ پس با توجه به این شرایط کسی نمی تواند یک شبه در این بازار پولدار یا بدبخت شود.
دامنه نوسانی بازار های مختلف در زیر آمده است :
دامنه نوسانی شرکت هایی که دارای بازار گردان هستند می تواند متفاوت باشد، مانند بپیوند و یا گکوثر که ۱۰ درصدی هستند. همچنین شرکت ها، زمانی که به علت های خاصی از حالت مجاز به حالت ممنوع متوقف در می آیند، در روز بازگشایی می توانند بدون دامنه نوسانی شروع به کار کنند که در مقاله مربوط به وضعیت نمادهای معاملاتی به طور کامل در این باره توضیح داده شده است.