بورس چیست ؟
اگر بخواهیم بورس را تعریف کنیم با یک مثال آن را اینگونه می توان تفسیر کرد :
فرض کنید شما یه کارخانه یا تولیدی دارید و برای گسترش کار خود به سرمایه نیاز دارید. این سرمایه را می توانید از منابع مختلفی تامین نمایید. می توان مبالغی را تحت عنوان قرض از دیگران اخذ نمود. یکی از راه های دیگر وام بانکیست که به تبع آن برای بازپرداخت باید بهره نیز پرداخت گردد. راه دیگر را می توان در شراکت با دیگران یافت، حال این شریک یک یا دو نفر و یا بیشتر باشد و به میزان سرمایه هر شخص، در سود و زیان کار شریک می شود.
این نوع از جذب سرمایه و شریک گرفتن را می توان در بازاری به نام بازار بورس، انجام داد به این صورت که شرکت درصدی از سهام خود را به سایر افراد می فروشد و هر شخص به همان میزان سهمی که خریداری می کند در سود و زیان شرکت سهیم خواهد بود.
منشاء کلمه بورس به قرن ۱۵ میلادی باز می گردد. در آن زمان شخصی به نام واندر بورس در شهر بروژ بلژیک می زیست و در اطراف محل زندگی این شخص مبادلات کالا بین معامله گران انجام می گرفت، به همین علت مکان هایی که چنین کاربردی را داشتند بورس نامیده شدند. شکل امروزی بازار بورس که دارای مکان فیزیکی و ساختمان باشد را می توان از قرن ۱۷ در هلند جستجو کرد و پس از آن بازارهای لندن و سپس نیویورک بوجود آمد.
در ایران از سال ۱۳۱۵ مطالعاتی جهت راه اندازی بازار بورس انجام شد ولی تاریخ راه اندازی آن به پانزدهم بهمن ماه ۱۳۴۶ باز می گردد که برای اولین بار بورس ایران راه اندازی شد و سهام شرکت نفت پارس و بانک توسعه صنعتی و معدنی و اوراق قرضه معامله شد.
بورس بازاری رسمی است که تحت قوانین و مقررات خاص، خرید و فروش سهام شرکت های مختلف در آن انجام می گیرد.
حال می خواهیم ببینیم آیا این بازار دولتی است یا خصوصی؟
می توان گفت بازار بورس بازاری نیمه خصوصی است و دلیل آن این است که برخی از زیر ساخت ها را بخش خصوصی فراهم آورده و کارگزاری ها نیز بخش خصوصی هستند ولی دولت نیز برآن نظارت دارد. این نظارت توسط بالاترین رکن بازار که شورای عالی بورس و اوراق بهادار است انجام می گیرد. ریاست این شورا را وزیر اقتصاد بر عهده دارد و اعضای آن عبارتند از : وزیر بازرگانی، دادستان کل کشور، رئیس بانک مرکزی، رئیس اتاق اصناف، رئیس سازمان بورس و ۳نفر خبره مالی .این اعضا وظیفه قانون گذاری را بر عهده دارند.
نهاد زیر مجموعه شورا، سازمان بورس و اوراق بهادار است که وظیفه نظارتی را بر عهده دارد و بر اجرای صحیح قوانین نظارت می کند.
زیر مجموعه سازمان، شرکت های بورسی و سایر نهادهای مالی هستند که وظیفه اجرایی را برعهده دارند و از آن جمله می توان بورس انرژی، بورس کالا، فرابورس و بورس اوراق بهادار تهران را نام برد، همچنین سایر نهادهای مالی مانند شرکت سپرده گذاری مرکزی و فناوری بورس تهران نیز در این دسته بندی قرار می گیرند.
جزئیات مربوط به هر کدام از این بازارها را می توانید در مقالات مربوطه به صورت کامل مطالعه نمایید.
